Bài viết của anh Việt Ba đăng trong Group FB Quản trị và Khởi nghiệp.
Nếu ai đó biết chút chút về tài chính, đều hiểu rằng một bảng cân đối tài sản (balance sheet) trong hiện tại luôn có sự kết nối với quá khứ của nó, vì số dư cuối kỳ kế toán này, luôn phải được chuyển tiếp thành đầu kỳ tới. Trong Marketing hay Sales thì không như vậy, 1 sản phẩm sau ra đời, không nhất thiết phải có tính kế tục với sản phẩm trước đó.
Tương tự thế, môn học tài chính cần phải rất bài bản, từ trước tới sau, từ thấp đến cao thì mới thành tài, mới ra hình ra dáng được. Khác với ngành học Marketing, tuy không nắm được 1 số khái niệm cơ bản mang tính học thuật, người học nếu có kỹ năng tốt vẫn có thể hành nghề khá ổn ở 1 số lĩnh vực ngách, chẳng hạn như PR, tổ chức sự kiện, digital marketing vv…
Thử thách của ngành tài chính là nó đòi hỏi nhiều kiến thức nền tảng quá. Để là một ”cao thủ” về tài chính bạn không cần phải biết in 1 hóa đơn thế nào, sử dụng ERP ra sao, nhưng bạn phải nắm rất rõ về nguyên lý kế toán tài chính, thậm chí cũng phải biết ít nhiều về kế toán quản trị, chẳng hạn như nắm rõ khái niệm chi phí chìm (sunk costs), chi phí cơ hội (opportunity costs), chi phí liên quan (relevant costs)…
Thử thách kế tiếp là tài chính có khá nhiều khái niệm, công thức kiểu như “same same but different”, khiến những đệ tử nhập môn cực kỳ bối rối và thậm chí là bấn loạn.
Ví dụ như: đòn bẩy tài chính (financial gearing) được tính bằng nợ chia cho tổng nợ+ vốn chủ, trong khi tỷ lệ nợ (debt ratio) cũng tính bằng công thức tương tự, sự khác biệt chỉ nằm ở chỗ khái niệm đầu chỉ dùng nợ dài hạn, khái niệm sau dùng tổng nợ ngắn và dài hạn mà thôi.
Môn học tài chính cũng gây khó cho người học bởi cái khái niệm “ngắn hạn” và “dài hạn”, mà nếu coi thường nó thì cũng khó mà thông suốt, cần phải nắm chắc bản chất thì mới tiến xa được.
Ví dụ, khi nói về vốn lưu động, ta hay nói về các yếu tố ngắn hạn trên bảng cân đối kế toán (hàng tồn kho, nợ phải trả, khoản phải thu ), hiểu một cách hời hợt ta dễ cho rằng có thể dùng nguồn vốn ngắn hạn để tài trợ cho chúng. Tuy nhiên trong thực tế vận hành doanh nghiệp, vốn lưu động bao gồm những tài sản vận hành theo kiểu “cuốn chiếu”, mãi mãi cho đến khi đóng cửa, vì vậy nguồn vốn tài trợ phải là dài hạn.
Ngoài ra, người học tài chính cũng cần cái nhìn bao quát thì mới tránh được sự lẫn lộn giữa các khái niệm, ví dụ vốn điều lệ (registered capital) và vốn cổ phần (share capital) là cùng một con số, nhưng tại sao lại là hai tên gọi khác nhau? Vốn điều lệ, theo ngữ cảnh pháp lý, phải được ghi trên bản điều lệ, và là nguồn tài chính bảo đảm cho trách nhiệm tài chính hữu hạn của công ty. Vốn cổ phần theo ngữ cảnh kế toán là một phần của vốn chủ sở hữu, có ý nghĩa phân chia quyền lợi và trách nhiệm của các bên góp vốn.
Tài chính khó vậy, có đáng học không ? Câu trả lời là: rất đáng!
Thứ nhất, khi vượt qua ải khó rồi, mọi cái sẽ trở nên dễ dàng và thú vị, cũng giống như leo núi thì cực, nhưng khi lên tới đỉnh, bạn sẽ tha hồ thưởng thức cảnh đẹp vậy!
Thứ hai, bạn sẽ có kiến thức để tự đầu tư kiếm tiền một cách linh hoạt, biết bạn đang ở đâu, xung quanh bạn có gì, bạn muốn đi đâu, và làm sao để đi được đến đó. Hoặc giả, nếu bạn không kiếm tiền thì cũng khó bị mất tiền do thiếu kiến thức được.
Một người học MBA chung chung vẫn có thể bị một quỹ đầu tư nghiệp dư dụ dỗ góp tiền cho họ vài chục năm, dựa trên một vài hứa hẹn, một vài giả thiết. Một chuyên viên tài chính thì sẽ thấy rõ được điều đó là rất rủi ro và nên quyết định ra sao.
Tài chính khó vậy thì học tài chính thế nào? Hãy xây dựng cho mình một niềm tin, một lộ trình và một sự kiên nhẫn đáng kể, hãy đừng quá hấp tấp, nhưng cũng không nên quá cầu toàn để rồi nắm kiến thức nền tảng hời hợt, hay cứ mãi loay hoay giậm chân một chỗ với chúng. Có những khái niệm cơ bản trong tài chính, mà đôi khi bạn chỉ nhìn nhận rõ được khi leo lên đến đỉnh mà thôi. Quân tử ”trả thù” 10 năm chưa muộn! Hãy cứ leo đi rồi sẽ đến đỉnh, và khi lên đến nơi rồi, bạn sẽ được thưởng thức cảnh vật hùng vỹ mà ít người biết đến!
