Trong khi mô hình giao hàng của các đơn vị là Hub & Spoke (nhận hàng từ người bán => kho trung tâm (Hub) => chuyển tới người mua), mô hình giao hàng của Grab là P2P on-demand (giao hàng tức thời từ người bán tới người mua). Với mô hình Hub & Spoke, TikiNow đã làm khá tốt khi vẫn giữ cam kết giao 2h, trong khi “người tiền nhiệm” Adayroi – đơn vị đầu tiên cam kết giao hàng 2h tại Việt Nam – đã “thất trận” với cuộc chơi giao hàng hỏa tốc, bất chấp mạng lưới VinMart và VinMart+ hoạt động như những kho hàng dày đặc…
Hub & Spoke (được tạm dịch là mô hình “trục bánh xe và nan hoa”) từng được coi như cuộc cách mạng trong ngành vận tải logistics từ những năm 1970s khi tối ưu hóa phương thức vận hành.
Tuy nhiên, trong cuộc chiến last-mile delivery (giao hàng chặng cuối), khi tốc độ giao hàng được nhắm đến nhằm tăng trải nghiệm mua hàng online, mô hình này đang tỏ ra kém cạnh tranh so với mô hình “đời cũ” – P2P (Point to Point).
Vì sao ShopeeExpress giao hàng 4h, TikiNow giao 2h, còn GrabExpress có thể giao trong 1h?
Hub & Spoke là mô hình đang được hầu hết các đơn vị giao vận như VnPost, Viettel Post, Giao hàng Nhanh… áp dụng. Theo mô hình này, khi người dùng đặt hàng trên Shopee và được xác nhận đơn hàng từ người bán, nhà vận chuyển sẽ nhận hàng từ người bán => kho trung tâm (Hub) của Shopee => chuyển tới khách hàng (end user). Với những đơn vị giao vận truyền thống, thời gian giao hàng thường rơi vào khoảng 2 – 5 ngày, hoặc hơn, tùy năng lực vận hành.
Với dịch vụ giao hàng trong ngày, hiện chỉ một số ít đơn vị giao vận có thể đảm bảo được.
P2P là mô hình vận hành mà đơn vị giao vận sẽ nhận hàng từ người bán và giao trực tiếp tới người mua. Với việc giảm thiểu khâu trung gian, mô hình này có ưu điểm là không cần kho (Hub), đồng thời đẩy tốc độ giao hàng lên khá nhanh. Hiện GrabExpress, Go-Send và Ahamove là những đơn vị tiêu biểu đang vận dụng mô hình này.
ShopeeExpress và TikiNow vận hành theo mô hình Hub & Spoke, cũng là 2 đơn vị hiếm hoi có thể đưa ra cam kết giao hàng trong 4h (với ShopeeExpress) và trong 2h (với TikiNow).
Để thực hiện được cam kết giao hàng hỏa tốc, 2 điều kiện bắt buộc là Giao hàng nội đô (Inner-City Delivery) và Kho hàng nằm trong cùng khu vực “nổ” đơn hàng.
Ông Trần Tuấn Anh – Giám đốc điều hành Shopee Việt Nam cho biết: ShopeeExpress chỉ khoanh vùng dịch vụ tại nội thành TPHCM và Hà Nội, và chỉ cung cấp dịch vụ giao hàng 3h cho những đội ngũ bán hàng nhất định.
“Với mô hình này, các đơn hàng phải được chuẩn bị rất nhanh. Phần lớn là đi từ kho của Shopee, một phần từ kho của những nhà bán hàng mà Shopee biết rõ khả năng còn hàng của họ để có thể đáp ứng đơn hàng với tốc độ nhanh như vậy“, ông Tuấn Anh chia sẻ với Trí thức trẻ.
Ở thị trường nước bạn, ShopeeExpress giao vận bằng xe 4 bánh, trong khi tại Việt Nam, phương tiện chủ yếu là 2 bánh.
Thời gian giao hàng cam kết nhanh hay chậm, 4h hay 2h, cơ bản phụ thuộc và việc chuẩn bị đơn hàng và số lượng nhân sự giao hàng (nhằm đảm bảo tính sẵn có của người phụ trách giao vận khi có một đơn hàng hỏa tốc được đặt).
Mức cam kết 2h cũng là mức khá thách thức, khi đơn vị thương mại điện tử đầu tiên đưa ra cam kết này là Adayroi, áp dụng với mặt hàng thực phẩm tươi sống, cũng đã “vỡ trận” và hủy cam kết này sau đó, mặc dù mạng lưới bán lẻ VinMart và VinMart+ vận hành như những kho hàng dày đặc.
Vậy vì sao GrabExpress giao được trong 1h? Thứ nhất, mô hình GrabExpress áp dụng là P2P, cơ bản vận hành 1 đơn hàng sẽ nhanh hơn mô hình Hub & Spoke.
Thứ hai, Grab sở hữu lực lượng đối tác giao nhận đông đảo, đảm bảo tính sẵn có của team giao nhận khi có đơn hàng hỏa tốc.
Tương tự như ShopeeExpress, dịch vụ GrabExpress trên nền tảng Shopee chỉ áp dụng cho đối tượng người mua và người bán ở cùng khu vực nội thành Hà Nội và TPHCM.
Vì sao Grab “đi” với Sendo thì giao trong 3h mà “kết đôi” với Shopee lại chỉ giao trong 1h?
Sendo là nền tảng thương mại điện tử mô hình market place đầu tiên Grab hợp tác, vào tháng 10/2018, và chỉ áp dụng ở nội thành TPHCM. Thời điểm đó, GrabExpress cam kết giao hàng trong vòng 3h với thời gian đặt hàng từ 9:00 – 16:00 trong ngày (không tính ngày Chủ Nhật).
Điều kiện giao hàng 3h của GrabExpress khi có đơn xác nhận đặt hàng trên đối tác Sendo thời điểm tháng 10/2018.
Bắt tay với Shopee, GrabExpress đã giao hàng hỏa tốc tại cả nội thành Hà Nội, đồng thời rút ngắn cam kết giao vận xuống còn 1 giờ đồng hồ.
Vì sao có sự khác biệt này? Grab có những Cam kết chất lượng dịch vụ (SLA – Service Level Agreement) khác nhau cho các đối tác khác nhau. Grab cũng mang đến cho mỗi đối tác thương mại điện tử sự linh hoạt trong việc lựa chọn dịch vụ phù hợp nhất với người bán và người mua của họ.
Thời gian chuẩn bị của người bán là một yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ giao hàng.
Thứ nữa, thời gian 1h mà Grab thông báo chính xác là tính từ lúc chủ shop gửi hàng cho đối tác giao nhận GrabExpress đến khi hàng hóa đến tay người dùng cuối (end user). Trong khi đó, GrabExpress trên nền tảng Sendo hay với ShopeeExpress và TikiNow, thời gian giao vận cam kết 2h, 3h hay 4h được tính từ thời điểm đặt hàng thành công cho đến khi hàng hóa đến tay người nhận.
Bên cạnh đó, không thể phủ nhận đội Bike của GrabExpress đông lên và hoạt động hiệu quả trông thấy. Grab cho biết tính từ đầu năm 2019 đến nay, GrabExpress đã tăng trưởng 97% số lượng đơn hàng so với cùng kỳ năm ngoái.
Cái bắt tay giữa Grab và Shopee không chỉ là một chiến lược đơn lẻ ở thị trường Việt Nam. Trước đó, Grab – thông qua dịch vụ GrabExpress – đã bắt tay với Shopee tại thị trường Philippines và Indonesia. Việc phối kết hợp với Shopee tại thị trường Philippines được thực hiện từ tháng 6/2018, tuy nhiên sau hơn 1 năm bắt tay nhau, tốc độ giao hàng của GrabExpress trên Shopee Philippines chỉ cam kết ở mức độ “same-day” (giao hàng trong ngày) hoặc “next-day” (giao vào ngày kế tiếp).
Nguyên Bảo
Theo Trí Thức Trẻ
