Tôi vừa chọn ra 1 trong 5 options khác nhau cho vị trí copywriter. Em biết tôi qua profile trên Facebook. Em là một sinh viên học bách khoa điện máy.
Em không quan tâm lắm về những gì tôi yêu cầu đối với một copywriter nhưng cũng có thể em biết nhưng mặc kệ. Em cứ thế mạnh dạn gửi CV và cover letter cho tôi để được làm việc cùng tôi dưới vị trí nhân viên viết lách. Nghĩ lại tôi thích hành động của em. Tôi gặp rất nhiều ứng viên chùn tay sợ… khó và không dám ứng tuyển vì có thể nghĩ mình không đủ khả năng. Mọi thứ trên đời này đều có ngoại lệ, và để tạo ngoại lệ cũng cần có tố chất riêng.
Oái oăm thay, em lại không xuất thân từ một dân quảng cáo đúng nghĩa, em không phải người học Marketing, có vẻ dường như em học một ngành chẳng liên quan lắm đến thứ tôi đang mong muốn và tìm kiếm.
Tôi vẫn gọi em lên phỏng vấn cùng với những lựa chọn khác vào một buổi chiều đẹp trời, như một sự phản hồi tích cực và tôn trọng từ tôi cho một ứng viên ứng tuyển qua Facebook cá nhân. Tôi dường như không để ý tới em lắm vì công việc của mình, tôi để thư ký phỏng vấn em lần 1 vì tôi cho rằng em đã không phù hợp ngay từ đầu. Tôi chỉ tạm thời dừng lại và ngước mắt lên khi em bảo rằng. Cho em làm việc, em không cần tiền ạ.
Các bạn khác rõ ràng có nhiều năm kinh nghiệm hơn em, trả lời phỏng vấn chuyên môn tốt hơn em, mô tả những kĩ năng viết học thuật chuẩn xác hơn em, làm nhiều dự án hơn em và đã va chạm rất nhiều trong môi trường agency. So với họ, em chả có gì để cân nhắc được, hơn.
Khi đọc bài test của em, tôi … thấy khác, rất khác; và chúng đã khiến tôi phải suy nghĩ lâu. Tôi rất hiểu chi phí mình phải trả cho việc chọn sai một con người, đôi khi sẽ rất lớn. Em có làm được việc như những gì em thể hiện trong đôi mắt của em không, đôi mắt sáng và hừng hực ý chí của một sinh viên mới ra trường.
Bài viết của em không quá xuất sắc. Cách sử dụng từ ngữ chưa chuẩn. Để ý kĩ hơn, tôi chỉ thấy khác ở chỗ cách em phân tích logich để gửi cho tôi một bài viết và nêu cho tôi lý do cách em tạo ra thành quả như trên như thế nào. Tôi ngạc nhiên, có chút bất ngờ, vì hóa ra em dành nhiều thời gian hơn cho việc tự học Marketing căn bản… ở đâu đó.
Cuối cùng, tôi cân nhắc và cũng chọn em một cách mạo hiểm cho vị trí này. Tôi có bảo, lần sau tuyệt đối không làm không công em nhé, mình có thể chưa giỏi, không kinh nghiệm, nhưng không bao giờ làm điều gì không công cả. Những người cho em làm việc và không trả cho em đồng nào, họ không đáng để thuê được em. Anh chọn em nhất định có lý do của mình, anh chọn em vì em bắt đầu bằng một tâm thế nghiêm túc với nghề, không chỉ ham muốn bề ngoài và nhất thời. Nghe tưởng đùa, nhưng thật. Một bài test bắt đầu từ một thái độ chuẩn sẽ khác biệt rất nhiều và quật ngã đi những kinh nghiệm và kĩ năng thông thường.
Nó xuất phát từ những thứ rất nhỏ nhặt. Cách phân tích câu cú, cách sử dụng từ ngữ chuẩn và lột tả được ngữ nghĩa, cách dùng dấu câu chuẩn xác gia tăng cảm xúc người đọc, cách em xuống dòng để khoảng trắng cho người đọc dễ nhìn, dễ hiểu. Cách em phân tích qui trình sáng tạo khi viết bài, và cách em nộp bài viết được nén theo thứ tự khoa học cho người tuyển dụng.
Tôi từng có những bài viết rất cao tương tác.
Tôi cũng có những bài cùng một nội dung và viết 2 cách khác nhau, tương tác cũng khác nhau mấy phần.
Và tôi nhận ra, chính thái độ hời hợt của mình khi viết sẽ tạo ra những bài viết kém chất lượng hơn.
Để viết giỏi, và là người viết lôi cuốn người khác.
Trước hết, bạn phải bắt đầu từ một thái độ đúng.
Quả thật em làm việc có tâm và nhiệt thành. Em luôn hoàn thành công việc trước deadline. Em cho tôi thấy hình ảnh của tôi hồi đó. Em không ngại việc nhỏ như bưng cơm cho mọi người, không ngại gọi phỏng vấn ứng viên hàng trăm cuộc mỗi ngày, em không ngại làm những việc gây … khó khăn hay chùn tay như những người khác. Và dần dần, em nhận được nhiều công việc hơn từ tôi. Em được phát triển từ gốc lõi, từ tư duy, từ bài bản và tiếp cận với 2 chữ khoa học. Em không biết mình đang phát triển rất nhanh từng ngày như những gì em mong muốn. Những thứ tinh giản nhất.
Em chỉ cần lướt qua cũng biết người đối diện đang cần gì và nhanh chân hành động. Nhìn em làm việc trong căn phòng chưa kịp gắn máy lạnh, tay quẹt vội đám mồ hôi nhễ nhại, không than phiền hay ca thán, chỉ tập trung cho công việc. Dù sao thì, hành trình vẫn còn dài, và em còn lắm thứ để phải chứng minh cho một người kĩ tính như tôi lắm. Tuy nhiên, ít nhất cho tới lúc này, tôi biết, lựa chọn và quyết định của tôi đã đúng dăm phần.
Vậy đó các bạn, tố chất của người viết, điều đầu tiên, vẫn phải bắt đầu … từ một thái độ đúng mà thôi.
Phung Le Lam Hai – Marketing Director at ORI Mart
(Bài viết đăng trong Group FB Quản trị và Khởi nghiệp).
