Lời khuyên của nhà sáng lập startup tỷ đô: Không có thời điểm hoàn hảo

Steven Lam – đồng sáng lập, CEO của startup “kỳ lân” đầu tiên tại Hong Kong GoGoVan

Steven Lam sinh ra trong một gia đình có thu nhập thấp, chính vì vậy, anh đã tự học cách sửa xe đạp, bán đồ điện tử và bánh mỳ kẹp để kiếm tiền trang trải cuộc sống.

“Tôi luôn có vấn đề và là một trong những đứa trẻ tệ nhất”, Steven Lam nhớ lại thời còn đi học. Anh rớt đến ba lần trong kỳ thi chuyển cấp rồi bỏ học. Cậu con trai khiến cả gia đình đau đầu và bắt sang Mỹ mà không ấn định ngày trở về. Lam nói đó là chuyến bay một chiều đã thay đổi cuộc đời anh.

Không phải ngay lập tức cậu trai trẻ thời ấy chuyển đổi thành một con người khác. Trải nghiệm và môi trường mới ở California đã đặt Lam đứng trước nhiều áp lực và buộc phải thích nghi để tồn tại. Anh đăng ký vào trường cao đẳng cộng đồng và cố gắng cải thiện vốn tiếng Anh. Đồng thời, chàng sinh viên làm thêm ở một nhà hàng Trung Quốc để kiếm tiền trang trải cuộc sống. “Chính môi trường đã khiến tôi phải tập trung toàn lực vào điều mình muốn làm là kiếm tiền để đảm bảo không bị đá văng khỏi trường, đơn giản vì tôi không thể trả nổi học phí”, anh hồi tưởng.

Trong thời gian này, Lam đã gặp hai người bạn mà anh mô tả rằng “tuyệt vời” là Reeve Kwan and Nick Tang. Cả ba học cùng lớp, cùng trường và cùng làm thêm tại nhà hàng Trung Hoa. Họ trò chuyện về tất cả mọi chủ đề trong cuộc sống, làm cách nào để tồn tại. Kiếm tiền để trả học phí là điểm chung và chủ đề thường trực của ba cậu sinh viên. Làm việc cho nhà hàng không đủ nên họ cố gắng định hướng suy nghĩ đến những ý tưởng điên rồ. Bộ ba bắt đầu mua những chiếc xe cũ trên eBay hoặc web quảng cáo Craigslist và tự sửa chữa theo các video hướng dẫn trên Youtube, sau đó bán cho bạn bè.

3 nhà đồng sáng lập startup kỳ lân Gogovan (từ trái qua): Nick Tang, Reeve Kwan và Steven Lam.

Năm 2010, Lam tốt nghiệp và đến phỏng vấn ở nhiều công ty nhưng liên tục bị từ chối trong thời điểm khủng hoảng tài chính toàn cầu. Lúc đó, anh nghĩ thay vì lãng phí thời gian và thụ động mong đợi thần may mắn mỉm cười, tốt hơn là thu gom mọi thứ và trở về Hong Kong. Anh dành ba đến bốn tháng để tìm việc ở quê hương nhưng vận may vẫn chưa gọi tên. Sau nhiều tháng, anh gặp lại hai người bạn ở Hong Kong và mọi người đều nghĩ tại sao không tái hiện những việc điên cuồng mà họ từng làm cùng nhau thời còn ở Mỹ.

Ngày xưa ấy, trong vai trò nhân viên giao hàng, công việc hằng ngày của ba người là vận chuyển những hộp thức ăn trưa cho nhà hàng. Mặt trên chiếc hộp có chữ “Chúc bạn một ngày tốt lành” và cứ mỗi chiếc hộp dùng bọc gấp lại tựa như đang nói với Lam và bạn của mình rằng “Hãy có một ngày thật tuyệt nhé”.

“Nhưng tôi là một anh chàng giao hàng, tôi thật sự không có một ngày tốt đẹp chút nào”, anh kể với giọng dí dỏm. Vì ý nghĩ đó, họ nảy ra ý tưởng sửa lại câu thông điệp bằng một sticker. Khi gặp lại tại Hong Kong, ba người bạn nghĩ tại sao lại không làm một thứ giống như thế, bằng cách đặt thông điệp trên những chiếc hộp đồ ăn mang về ở Hong Kong. Trong chín tháng, công ty đã phát triển tốt chỉ bằng việc phân phối hàng trăm chiếc hộp mỗi ngày và sau đó con số tăng lên trên 100.000.

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất mà họ gặp phải là khâu giao hàng khi không có nguồn quỹ để mua xe hơi hoặc xe tải và phải nhờ đối tác trung gian. Nhưng các công ty này sẽ không bao giờ cam kết sẽ giúp có thể đúng hẹn trong 50 phút, 30 phút hoặc một giờ, thỉnh thoảng có lúc chẳng có lấy một người giao hàng nào. Ngành giao nhận hàng ở Hồng Kông thời điểm ấy vẫn rất truyền thống. Điều đó có nghĩa là những doanh nghiệp như của Steven phải gọi điện đến trung tâm để thuê người vận chuyển.

Đối với Steven, Nick Tang và Reeve Kwan, việc này rất kém hiệu quả, đặc biệt là khi họ phải hoàn tất phần lớn việc giao hàng trước 10 giờ sáng. Họ cho rằng cần có cách giải quyết tốt hơn. Steven chia sẻ: “Mỗi sáng chúng tôi phải giao khoảng 100.000 hộp và mọi thứ rất hỗn loạn. Vì vậy, chúng tối quyết định tìm ra giải pháp mới”.

Trong quá trình nghiên cứu, bộ ba nhanh chóng nhận ra rằng họ có thể làm việc hiệu quả hơn nếu tập hợp tất cả những lái xe đáng tin cậy vào một nền tảng duy nhất.

Lúc đó, họ vẫn chưa có ý định tham gia sâu vào ngành công nghiệp vận tải mà chỉ đơn giản là muốn hỗ trợ cho startup quảng cáo. Do vậy, họ bắt đầu bằng việc tạo ra một loạt các nhóm trò chuyện WhatsApp và sử dụng làm nền tảng để đăng tìm những tài xế tốt nhất trong thành phố.

Steven nói: “Tôi thậm chí còn không biết Uber là gì. Chúng tôi tự xây dựng sản phẩm xuất phát từ nhu cầu cá nhân”.

Ý tưởng của ba người đã nhanh chóng trở nên hiệu quả. Các tài xế tích cực phản hồi, tuy nhiên vì các nhóm WhatsApp chỉ giới hạn 10 người tham gia và có quá nhiều cuộc trò chuyện diễn ra cùng một lúc nên rất khó để tuân theo chính sách “đến trước phục vụ trước”.

Sau đó, Steven cùng hai người bạn quyết định cải tiến thành một nhóm lớn và không còn hoạt động trên WhatsApp nữa. Đó chính lúc GoGoVan ra đời.

Họ đã cùng góp một khoản tiền trị giá 2.560 USD để thuê một văn phòng ở quận Kowloon và hai nhân viên đầu tiên: Kỹ sư kỹ thuật và người thiết kế.

Với một nền tảng lớn hơn có thể vượt xa tốc độ của hệ thống gọi điện thông thường, bộ ba bắt đầu nhận được sự quan tâm từ các tài xế và doanh nghiệp. Nhưng để mở rộng quy mô, họ cần tiền mặt ngay lập tức.

Chín tháng sau khi bắt đầu kinh doanh, công ty đã thành công trong việc huy động gần 13.000 USD. Kể từ đó, GoGoVan nhận được thêm tiền mặt thông qua một số vòng đầu tư khác, cho phép công ty tăng gấp ba lần quy mô văn phòng và mở rộng kinh doanh quốc tế.

Đầu năm 2016, GoGoVan nhận được tài trợ từ tập đoàn Alibaba của tỷ phú Jack Ma. Đến giữa năm 2017, họ đã trở thành startup “kỳ lân” sau khi hoàn tất việc sáp nhập với công ty vận tải 58 Suyun của Trung Quốc. Kết quả là, hiện GoGoVan sở hữu mạng lưới gồm 8 triệu lái xe ở khắp 300 thành phố, 6 quốc gia trên thế giới và họ thậm chí còn được gọi là “Uber gọi xe tải”.

Nói về chặng đường đã qua, Lam tự nhận đó là “một ý tưởng điên rồ”, nhưng anh lại “rất vui khi điên rồ như thế”.

Steven chia sẻ: “Một trong những yếu tố giúp chúng tôi thành công là nguồn lực hạn chế ban đầu. Chúng tôi phải cố gắng gấp nhiều lần, tôi đã từng đến văn phòng mỗi cuối tuần để dọn dẹp. Đừng chờ người khác làm hộ mà hãy chủ động giải quyết vấn đề”.

Doanh nhân 32 tuổi đưa ra lời khuyên cho các bạn trẻ: “Với tất cả những ai đang có ý định bắt đầu một việc nào đó, đừng chần chừ. Tôi đã học được rằng không có thời điểm hoàn hảo. Giống như Jeff Bezos từng nói ông chỉ cần 70% thông tin chứ không phải 100%. Nếu đợi đến 100% mới ra quyết định thì đã quá muộn. Hãy cứ bắt đầu, nếu không bạn sẽ chẳng đi tới đâu dù chỉ là một bước”.

(Tổng hợp từ Trí Thức Trẻ và Vnexpress)