Tại tại hội thảo “Thu hút nguồn vốn đầu tư mạo hiểm cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, diễn ra mới đây ở TP HCM, các khách mời đều đồng ý rằng kiểm soát tốt dịch bệnh và kinh tế tăng trưởng dương là nhân tố hút đầu tư của Việt Nam. Các tập đoàn lớn, quỹ mạo hiểm đang có sự tin tưởng vào tiềm năng của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam và kỳ vọng sẽ trở thành thị trường đầu tư lớn trong khu vực và thế giới. Báo cáo của Do Ventures năm 2020 cũng chỉ ra khởi nghiệp Việt Nam đã vươn lên đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Singapore và Indonesia.
 |
|
Các chuyên gia tham dự hội thảo. Ảnh: Đề án 844. |
Theo ông Nguyễn Xuân Đông, đồng sáng lập Ecomobi, startup cần chuẩn bị sẵn sàng để đón nhận làn sóng đầu tư trong thời gian tới. Tuy vậy, không nên gọi vốn bằng mọi giá. “Phải xác định rõ mục tiêu gọi vốn chứ không phải gọi vốn theo phong trào. Đừng gọi vốn cho vui, đừng thấy doanh nghiệp đang cạnh tranh với mình gọi vốn thì mình cũng gọi vốn”, ông Đông góp ý.
Pháp lý cũng là vấn đề mà các startup cần lưu ý khi gọi vốn. “Hiện tại chưa có quá nhiều startup ở Việt Nam quan tâm đến vấn đề về luật, đôi lúc dẫn đến vấn đề hậu đầu tư gặp nhiều vấn đề và quá trình nhận vốn đầu tư tốn nhiều thời gian”, ông Bùi Thành Đô, giám đốc và đồng sáng lập Thinkzone Ventures, chia sẻ. Theo ông, startup thường chưa thực sự coi trọng vấn đề về các điều khoản trong hợp đồng, dẫn đến các thương vụ đầu tư thường có lợi cho nhà đầu tư một cách không công bằng.
Dẫn ví dụ về mô hình kinh doanh cà phê tại Hà Nội từng hút được 5 triệu USD, ông Đô chia sẻ, do hết vốn startup này phải huy động từ nhiều nguồn khác nhau. Song thời điểm gọi vốn muộn nên chuỗi cửa hàng này bị ép giá, cùng với đó là các điều khoản có lợi cho nhà đầu tư. Đến khi công việc kinh doanh có vấn đề thì các điều khoản này được kích hoạt, khiến cổ phần của nhà sáng lập giảm đi và phải rời ghế CEO.
Cần thiết startup phải hiểu bản chất của các điều khoản trong hợp đồng, từ đó có định hướng nhất định để xử lý nếu có vấn đề phát sinh. Tuy nhiên chi phí để thuê luật sư đồng hành trong các thương vụ gọi vốn là điều không phải startup nào cũng có khả năng chi trả.
“Các bạn startup cần phải tích cực tìm hiểu thông tin trên mạng, đồng thời có thể tranh thủ đến các hội thảo chuyên môn để trao đổi thông tin và nhận được tư vấn từ các luật sư”, ông Hoàng Minh Đức, luật sư cấp cao tại Duane Morris nêu phương án.
Ở khía cạnh nhà đầu tư, bà Hoàng Thị Kim Dung, Trưởng đại diện quỹ đầu tư Nhật Bản Genesia Ventures tại Việt Nam và ông Nguyễn Hoàng Việt, Giám đốc đầu tư tại VIGroup đã chỉ ra những sự khác biệt cơ bản giữa quỹ nội và quỹ ngoại. Theo đó, quỹ ngoại thường có mạng lưới đối tác ở rất nhiều quốc gia khác nhau, có thể hỗ trợ startup nhiều trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh ra các thị trường khác. Trong khi đó, quỹ nội thường có sự am hiểu sâu rộng về hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam, có đội ngũ nhân lực sẵn sàng hỗ trợ startup về các vấn đề pháp lý, kế toán, tài chính.
Việt Nam hiện nay có khoảng gần 100 quỹ đầu tư mạo hiểm hoạt động, trong đó có khoảng 20 quỹ nội. Mỗi quỹ đầu tư lại có khẩu vị, mạng lưới, thế mạnh khác nhau, do đó startup cần tìm hiểu thật kỹ và phân nhóm nhà đầu tư tiềm năng theo định hướng và mục tiêu phát triển của mình. Sự hỗ trợ của các quỹ đầu tư mạo hiểm phụ thuộc rất lớn vào nguồn lực của quỹ hiện diện tại thị trường Việt Nam.
Startup cần có sự tìm hiểu kỹ càng về các nhà đầu tư sẽ tham gia vào vòng gọi vốn tiếp theo của mình. Do mỗi nhà đầu tư đều có một vài startup trong danh mục đầu tư của mình, nên startup cùng được đầu tư bởi một nhà đầu tư cần có sự kết nối chặt chẽ với nhau, hướng tới hình thành các cộng đồng nhỏ để có thể thường xuyên trao đổi thông tin.
“Việc quan trọng nhất khi gọi vốn là phải chuẩn bị kỹ. Nhưng lưu ý là đừng dành toàn bộ thời gian vào việc đi tiếp xúc với nhà đầu tư. Một trong những lỗi rất lớn và startup hay gặp phải là không đạt được KPIs như trong bản thuyết minh gọi vốn, khiến startup bị đánh giá không tốt ở nội dung này và dẫn đến kết quả không gọi được vốn thành công”, ông Nguyễn Xuân Đông chia sẻ.
Thành Dương
