“Khởi tạo” có nghĩa là chấp nhận và chia sẻ một phần rủi ro với các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, vì đó là một lĩnh vực đầu tư mạo hiểm và nhiều rủi ro. Dưới đây là một số kinh nghiệm từ Israel.
Tại Đại học Hebrew, Jerusalem, Israel sinh viên tự do nghiên cứu với các hỗ trợ từ các phòng thí nghiệm, hệ thống điện toán, thư viện… kết hợp cùng văn hóa đổi mới sáng tạo, tư duy tìm tòi giải đáp vấn đề để khởi nghiệp. Ảnh: THANH TRỰC
Điều thứ nhất, tại cấp độ quốc gia sự hiện diện của chiến lược thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo cấp chính phủ được hình thành rõ ràng và triển khai xuyên suốt tới tất cả các thành tố của hệ sinh thái khởi nghiệp. Các thành phần cốt lõi của hệ sinh thái khởi nghiệp Israel tương tác và gắn kết nhau chặt chẽ nhằm bổ xung để tạo ra một hệ thống sinh thái – ecosystem tồn tại thật sự chứ không phải tồn tại trên ký giao ước, ký kết hợp tác hay hội nghị phong trào.
Điều thứ hai, những nền tảng của hệ sinh thái khởi nghiệp Israel được gieo trồng và vun đắp từ rất lâu bao gồm văn hóa phản biện quyết liệt tới khắc nghiệt của dân tộc Do Thái. Văn hóa Do Thái từ lâu đã nói lên việc học và sử dụng tri thức một cách khôn ngoan và hiệu quả trong cuộc sống. Hạt giống này kiến tạo dưỡng khí cho mọi startup thành công trên thế giới – kiến tạo giá trị từ tri thức. Các hạt mầm và mạch máu của hệ sinh thái khởi nghiệp Israel chính là những nền tảng của văn hóa dân tộc của họ.
Điều thứ ba, hệ sinh thái khởi nghiệp Israel bắt nguồn chắc chắn từ những nhu cầu thực của thị trường. Tại Việt Nam chúng ta, nhiều startup tự huyễn hoặc tạo ra những sản phẩm, dịch vụ họ nghĩ rằng thị trường dường như là cần nhưng không phải. Các nhu cầu cho khởi nghiệp công nghệ từ Israel bắt nguồn từ 3 nguồn chính: nghiên cứu do nhu cầu của quân sự, nghiên cứu từ các nhu cầu của quốc gia và nghiên cứu từ thị trường nước ngoài.
Điều thứ tư, nền kinh tế Israel có sức mạnh từ công nghệ. Israel thu hút hàng trăm trung tâm R&D của nước ngoài trong chiến lược phát triển kinh tế ngay từ ngày đầu lập quốc. Từ nền kinh tế công nghệ các hạt giống startup rất dễ dàng phát triển. Cũng như vậy chính phủ, trường học và các doanh nghiệp tư nhân cùng nhau đầu tư phát triển một hệ sinh thái nghiên cứu phát triển khoa học cung cấp đầu vào cho hệ thống sinh thái khởi nghiệp như tri thức, vốn, máy móc, công nghệ nguồn… Thiếu kết nối hữu cơ giữa hai hệ sinh thái khởi nghiệp và kinh tế, quốc gia không thể trở thành quốc gia khởi nghiệp.
Điều thứ năm, Israel coi hệ sinh thái khởi nghiệp của họ là một hệ sinh thái mở trên cả thế giới. Tất cả những công dân Israel hay người Do Thái tại các quốc gia khác là một thành phần không thể thiếu trong hệ sinh thái khởi nghiệp. Do vậy các startup của họ rất dễ dàng tiêp cận thị trường, vốn, tri thức, nhân lực, công nghệ.
Điều thứ sáu, Israel có được chương trình đào tạo và phát triển nhân lực startup thông qua chương trình quân ngũ bắt buộc. Môi trường quân ngũ đã giúp cho các bạn trẻ 18 tuổi nhanh chóng phát triển khả năng lãnh đạo, ra quyết định, chịu trách nhiệm, thử và sai , làm việc nhóm trong khi ra những quyết định quân sự liên quan tới an nguy hay sinh mệnh của những người khác. Môi trường đặc biệt này đã tạo ra một đất nước mà tất cả mọi cá nhân là lãnh đạo.
Cuối cùng, ngay cả khi sở hữu tất cả những điều tuyệt vời nói trên, hê sinh thái khởi nghiệp Israel vẫn dựa trên nguyên tắc sàng lọc tự nhiên. Để lọt vào vườn ươm, họ phỏng vấn và sàng lọc khoảng 600-700 startup để lựa chọn 6-7 startup vào hàng năm. Quốc gia khởi nghiệp muốn thành công cần phải dựa trên quá trình sàng lọc tự nhiên tránh những can thiệp thô bạo của lãnh đạo hay chạy theo thành tích ảo trong ngắn hạn.
Ths Vũ Tuấn Anh – Chuyên Gia Khởi Nghiệp – Đổi Mới Sáng Tạo và Chuyển Đổi Số
