Làm vườn kết hợp làm du lịch sinh thái đang là hướng đi đúng đắn nhằm tăng thu nhập và xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa phương. Nhiều trang trại, nhà vườn dành để kinh doanh có quy mô nhỏ khá phát triển ở một số địa bàn ngoại thành.
Nhiều mô hình trang trại sinh thái đã ra đời như trang trại lan, vườn cây ăn trái, vườn rau củ hay trang trại chăn nuôi… kết hợp với du lịch, tham quan, học trồng cây, trải nghiệm làm nhà nông và mua sản phẩm… Không chỉ có diện tích đất đai trồng cây cối, các nhà vườn còn đầu tư làm nhà nghỉ homestay, nhà ăn, nhà vệ sinh và thậm chí có cả hướng dẫn viên nếu rộng và chia nhiều khu. Nhiều trang trại ở gần các làng nghề cổ truyền có thể kết hợp với tour tham quan các làng nghề sẽ tăng phần sinh động và hấp dẫn du khách hơn.
Mô hình này sẽ là sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn du khách, đồng thời tạo nguồn sống cho người dân nông thôn. Khai thác các nét đặc sắc từ các khu dân cư, làng nghề truyền thống ở mỗi địa phương.
Tuy nhiên mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái vẫn chưa được xem là sản phẩm nông nghiệp chính của các địa phương. Phần lớn nông dân xây dựng mô hình một cách tự phát, hoạt động truyền thông, quảng bá chưa tới được với số đông nên lượng khách vẫn chủ yếu là người địa phương, học sinh, sinh viên, người lao động cần chỗ giải trí, xả hơi dịp cuối tuần.
Mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch vừa giúp người tham quan có một điểm dừng chân thú vị, vừa quảng bá sản phẩm nhà vườn cũng như quảng bá hình ảnh nông thôn mới, nếu có ý định làm mô hình trang trại sinh thái, bạn cần chuẩn bị một số việc dưới đây.
Tìm hiểu về mô hình trang trại sinh thái
Trước khi làm mô hình trang trại sinh thái, bạn phải tìm hiểu về mô hình này thật kỹ, đây là mô hình trang trại trồng trọt, chăn nuôi kết hợp với các loại hình giải trí thư giãn khác để thu hút khách du lich hơn, đặc biệt là du lịch nghỉ dưỡng với lợi thế khí hậu ôn hòa, mát mẻ, nhiều thắng cảnh.
Bên cạnh đó, có thể kết hợp du lịch văn hóa nếu dân tộc, làng nghề nếu nơi đây vẫn còn lưu giữ những nét bản sắc dân tộc đặc trưng từ các làng nghề thủ công đến các lễ hội truyền thống…
Từ đó bạn xem tiềm năng của khu vực mình ở, có thể kết hợp với điểm du lịch nào và bắt tay vào lựa chọn mô hình sinh thái phù hợp, có thể làm chuyên về một trang trại như trồng rau củ, trồng cây ăn quả hoặc chỉ chăn nuôi… Khi đã phát triển và có vốn nhiều hơn bạn có thể mở rộng hơn, kết hợp thêm nhiều lĩnh vực khác.
Ví dụ làm trang trại vườn rau củ phục vụ các cháu học sinh tham gia tour trải nghiệm làm nhà nông hay làm trang trại trồng cây ăn quả thu hút khách đến vui chơi, giải trí và thưởng thức trái cây tại chỗ, làm trang trại chăn nuôi cừu, dê kết hợp tham quan, chụp ảnh và các sản phẩm từ loài chăn nuôi…
Hoặc phục vụ thêm nhu cầu giải trí như câu cá, chèo thuyền, cắm trại cho khách, bạn đầu tư ao cá, hồ câu… Những diện tích còn lại được quy hoạch thành khu chăn nuôi (lợn, gà) và trồng cây ăn quả, ngô, khoai sắn, cây cảnh, vườn rau… để tạo không gian vui chơi, nghỉ ngơi cho khách. Khách đến nghỉ ngơi có thể mua thực phẩm trong trang trạng để tự nấu ăn hoặc thuê nhân viên chế biến. Trang trại vừa phục vụ nhu cầu nghỉ ngơi, vừa phát triển nuôi trồng để bán thực phẩm sạch ra thị trường…
Nghiên cứu thị trường
Nghiên cứu thị trường là bước không thể thiếu, nếu xung quanh khu bạn sinh sống không có địa điểm du lịch nào nổi tiếng, giao thông thuận lợi, không gần các khu trung tâm, xa xôi, hẻo lánh thì mô hình trang trại sinh thái sẽ không khả thi.
Bên cạnh đó, bạn cũng phải trả lời được các câu hỏi: Trang trại của bạn có gì đặc biệt hơn những chỗ khác? Việc làm du lịch sinh thái có ảnh hưởng đến việc chăn nuôi, trồng trọt không? Cái nào có lợi hơn? Ai sẽ là khách hàng tiềm năng? Thiết kế phục vụ khách hàng tiềm năng như thế nào cho phù hợp?…
Nếu địa điểm bạn định làm trang trại sinh thái không quá xa các khu trung tâm, gần các khu du lịch, gần các làng nghề truyền thống, địa danh du lịch nổi tiếng… thì bạn hoàn toàn có thể làm mô hình này để kết hợp với các tour du lịch, thu hút khách ở trung tâm về trang trại của bạn tham quan, học hỏi, trải nghiệm làm nghề nông cũng như thưởng thức cây trái, mua sản phẩm tại trang trại.
Hãy nghiên cứu xung quanh khu vực đã có mô hình nào chưa, nhu cầu của khách hàng ra sao, có tiềm năng để làm du lịch sinh thái trang trại hay không. Từ đó bạn tìm ra hướng đi cho riêng mình, nếu đã có vườn cây ăn trái thì bạn làm vườn rau củ hoặc làm trang trại chăn nuôi… kết hợp du lịch, nghỉ ngơi, ăn uống và bán sản phẩm.
Chuẩn bị vốn
Vốn để làm mô hình trang trại du lịch sinh thái không nhỏ, bởi nếu làm quy mô nhỏ, rủi ro cao, không thu hút khách hàng. Vốn dùng để thuê/mua đất làm trang trại, mua con giống, cây giống, cải tạo đất đai, nguồn nước, làm chuồng trại chăn nuôi, thiết kế trang trại hợp lý, xây nhà nghỉ homestay, khu bếp ăn, xây dựng quy trình tham quan, có hướng dẫn viên nếu cần, thuê nhân công, bảo vệ…
Bạn có thể huy động vốn từ nguồn tích luỹ của địa phương, thu hút vốn đầu tư trong vùng thông qua việc tăng cường liên doanh, liên kết với các buôn, làng, bản để mở rộng quy mô dự án.
Còn với những tham vọng lớn hơn, cần vốn từ chính quyền địa phương, vốn nhà nước, hoặc kêu gọi các nhà đàu tư, bạn cần tiến hành lên kế hoạch chuẩn bị cho việc huy động vốn.
Chọn địa điểm
Bạn nên chọn địa điểm có vị trí không quá xa trung tâm thành phố, khu đông dân cư. Nếu chỉ là chăn nuôi, trồng trọt thì ở đâu cũng có thể được nhưng đã kết hợp tham quan, sinh thái du lịch thì phải thuận tiện lưu thông (thuận đường), nếu thuận lợi các loại hình giao thông khác nhau thì càng tốt (xe ô tô, xe buýt, xe khách, đường thủy, máy bay…)
Không chỉ giao thông thuận lợi, để phát triển trang trại phải có nguồn nước, đất đai màu mỡ phù hợp trồng trọt, chăn nuôi và chèo thuyền bắt cá, du lịch thì càng tốt.
Sau khi có địa điểm, bạn phải lên kế hoạch thiết kế khu vườn sinh thái hợp lý, đẹp mắt và hấp dẫn.
Quan trọng là cảnh quan của trang trại sinh thái phải đẹp, hợp lý, sạch sẽ và đa dạng. Nếu kết hợp cả trồng trọt và chăn nuôi thì khu chăn nuôi phải cách biệt với khu vui chơi sẽ tốt hơn, bạn có thể tạo khu vui chơi cho trẻ con, khu ăn uống, ăn nhậu cho người lớn, du khách có thể câu cá và thưởng thức bữa ăn tươi sống với thực phẩm sạch ngay tại khu vườn…
Điều quan trọng khi đầu tư xây dựng những trang trại có chỗ nghỉ dưỡng cho khách là phải tạo được không gian sạch sẽ, hiện đại nhưng tự nhiên, dân dã. Bên cạnh đó phải có các khu đất để tổ chức những hoạt động ngoài trời như nấu ăn, nướng thịt, cắm trại…
Mua giống cây trồng, con giống nuôi thả
Để làm trang trại, bạn sẽ phải mất vài năm mới có kết quả. Làm trang trại du lịch sinh thái có thể chỉ thiên về trồng rau, trồng cây ăn quả hoặc chuyên về chăn nuôi hoặc kết hợp cả hai.
Dù mô hình nào thì bạn cũng cần mua cây giống, con giống về để nuôi trồng. Nên chú ý khâu chọn giống tốt, tìm nơi đảm bảo để được lâu dài, tránh những rủi ro không đáng có. Lựa chọn các loài có thể tận dụng phế phẩm của nhau, đảm bảo môi trường sinh thái và có kiến thức chăn nuôi cũng như trồng trọt để đối phó với những loại sâu bệnh thường gặp, phòng trừ bệnh tật cho vật nuôi.
Nếu trồng vườn cây ăn trái bạn có thể chọn đa dạng các loại cây như các nhà vườn miền Tây như mít, xoài, ổi, cóc, chôm chôm… Chăn nuôi có thể nuôi ếch, nuôi vịt, gà, heo rừng, nuôi chim, thả các loại cá dưới ao…
