Bài viết của anh Trung Đức, CEO MediaZ, đăng trong Group FB Quản trị và Khởi nghiệp.
2 năm trở lại đây, cụm từ “STARTUP” bỗng nhiên trở thành một trào lưu được nhiều người quan tâm. Đó như một điều gì đó mới mẻ, tạo nên những con người mới, những trải nghiệm mới, hay cả cuộc sống mới.
Theo ý hiểu của mình, STARTUP là một thuật ngữ (hay một quá trình) của những cá nhân, những doanh nghiệp có mong muốn (hoặc đang) khởi-nghiệp, tìm cách tạo ra những giải pháp mới, đáp ứng những nhu cầu mới, đi trên những con đường khác. Phần lớn Startup đều được đặt trong cái vòng tròn có tên là vất vả, khó khăn, và hàng tá vấn đề cần giải quyết như bài toán nhân sự, gọi vốn hoạt động, truyền thông quảng cáo…
Ban đầu thuật ngữ trên thường được hiểu là dành cho những cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin, bắt nguồn từ góc nhìn của người phương Tây với sự nổi lên nhanh chóng của những tập đoàn công nghệ từ những năm 90. Nhưng thời gian gần đây, Startup đã được hiểu rộng hơn, bạn khởi nghiệp ở lĩnh vực nông nghiệp, hay kinh doanh cũng được gọi là “Startup”. Mình nghĩ đây là điều đáng mừng.
Mình mới “Startup” 3 lần và thất bại cả 3. Mỗi lần mất một ít tiền, có thêm một số mối quan hệ, mất một ít thời gian và có thêm một số kinh nghiệm. Mình thì thấy Starup như vậy là lãi với mình, vì thời điểm đó mình cần nhiều kinh nghiệm và mối quan hệ hơn là tiền.
VẬY CÒN BẠN THÌ SAO?
Trước khi Startup bạn có nghĩ là mình mong muốn điều gì không?
Bạn có nghĩ đến việc mình sẽ mất mát như thế nào không?
1. BẠN CÓ BIẾT MÌNH SẼ MẤT BAO NHIÊU TIỀN TỪ VIỆC STARTUP?
Tiền ai cũng cần, nhưng không phải ai cũng có thể nhận được tiền từ cái dự định Startup đó. Bạn thấy đấy, trước khi bạn có thể lấy được tiền của thiên hạ thì bạn đã mất chi phí thuê văn phòng (ít thì khoảng 5 triệu/tháng), chi phí thuê nhân sự (ít thì khoảng 5 triệu/người/tháng), chưa kể chi phí truyền thông quảng cáo, chưa kể các khoản phí dịch vụ khác nữa, chưa kể việc tập trung toàn thời gian vào startup này và không thể làm một việc khác để kiếm thêm thu nhập, thì một năm ít nhất bạn cũng mất ngót 100 triệu!
Rồi cả những người phụ thuộc vào bạn nữa? Tin mình đi, những người khởi nghiệp thành công, họ có thể giàu có không giống nhau, ý mình là có người cực giàu, có người giàu vừa phải, nhưng những người khởi nghiệp thất bại thì cái nghèo và vất vả của họ luôn được cào bằng, rất giống nhau. Vậy nên trước khi Startup, bạn hãy tính đến những đồng tiền dự phòng, những phương án an toàn cho cuộc sống của mình, nên tính cả đến đường lui, và nhất định đừng cắm đầu chạy bạt mạng, khởi nghiệp thất bại cũng sẽ là một cú sock tinh thần cực lớn!
2. BẠN SẼ TẬN DỤNG ĐƯỢC BAO NHIÊU MỐI QUAN HỆ?
Mình nghĩ rằng dùng từ “tận dụng” có lẽ cũng không quá, vì cũng như xã hội này, Startup cũng không thể vượt ra khỏi quy luật của nó, kẻ nào có nhiều mối quan hệ (và giàu có) hơn, kẻ đó sẽ chiếm ưu thế hơn! Đừng ảo tưởng nghĩ rằng Startup là một cuộc chơi công bằng. Mình biết vẫn có những người xuất thân nghèo khó, phải đi bán bánh mì, và họ đã khởi nghiệp thành công, giàu rất giàu.
Nhưng bạn có biết, với 100 người có-nhiều-mối-quan-hệ (và giàu có) bắt tay vào Startup, thì có thể có đến 20 người thành công?
Nhưng với 100 người có-ít-mối-quan-hệ (và nghèo khổ) bắt tay vào Startup thì có khi chưa quá 5 người thành công không? (Số liệu đó mình phịa ra, bạn không cần phải hỏi nguồn cho mất công!). Mình chỉ muốn nói rằng, cơ hội cho ai cũng có, nhưng tỷ lệ thành công thì không phải ai cũng giống nhau.
Buồn thay, như mình đã nói đến ở trên, giàu có thì các mối quan hệ mang tính thương mại sẽ “dạt dào” hơn rất nhiều, thuận lợi cho làm ăn, hợp tác, giới thiệu, nền kinh tế thị trường mà. Còn nghèo khổ thì chắc chỉ biết bắt đầu từ gia đình thôi chứ biết sao? Khổ cái là khi bạn Startup không thành công, thì 90% (số liệu mình phịa nốt) là các mối quan hệ mang tính “thương mại” này sẽ ra đi. Bạn chuẩn bị điều đó như thế nào? Có nên tận dụng các mối quan hệ gia đình trong quá trình Startup không?
3. THỜI GIAN BẠN DÀNH CHO STARTUP NHƯ THẾ NÀO?
Thường thì chúng ta sẽ dành toàn bộ thời gian và tâm huyết cho dự án khởi nghiệp, tuy nhiên cũng có những người ý thức được những rủi ro của việc Startup, họ chấp nhận vừa làm một công việc ra tiền, vừa bắt tay vào làm điều mình thích. Duy chỉ việc thời gian bị chia nhỏ, và bạn nên hiểu rằng, nếu bạn không thể tập trung cho điều mình cần làm thì nó sẽ chẳng đến đâu cả.
Mình tính thế này nhé, 2h đêm bạn vẫn còn trằn trọc vì những điều dự định cho ngày mai, sáng 7h đi đường bạn bâng khuâng về những điều cần làm trong ngày, làm việc công ty thì thi thoảng bạn phải đá sang cái dự án của mình, bạn nhịn ăn trưa vì những dòng code cho dự án riêng, bạn nói dối sếp vì hiệu quả tháng này sụt giảm, chiều muộn bạn từ chối lời mời đá bóng với anh em công ty để tiếp tục cày cuốc, 9h tối bạn vẫn chưa đi ăn cơm vì bận…
Dù bạn có dành 100% thời gian cho STARTUP hay bóc thời gian của người khác thuê bạn, thì bạn đang chưa STARTUP khoa học. Hãy ngồi chia lại quỹ thời gian của mình, bao nhiêu % cho công việc chính, bao nhiêu % cho hoạt động cá nhân, bao nhiêu % cho những dự định tương lai.
Và nhớ là luôn có thời hạn (deadline) cho những dự định của mình, nếu không hoàn thành đúng deadline thì bạn nên dẹp cái Startup đi. Vì thật trớ trêu, chúng ta đến với Startup là để mình làm chủ mình hơn, và sau một thời gian đầu bận rộn thì có thể rảnh rang đi đâu đó. Vậy nếu cứ mãi bận rộn và phải suy nghĩ nhiều thì làm Startup làm gì?
4. BẠN ĐÃ SẴN SÀNG ĐỂ HỌC TỪ STARTUP CHƯA?
Mình nghĩ điều này là hiển nhiên, học từ thất bại, học từ thành công, đâu đâu cũng là những bài học. Nhưng mình nghĩ “thành công” thích hợp cho một-câu-chuyện thì đúng hơn, còn thất bại giúp bạn học được nhiều, thấm thía, dằn vặt, thậm chí là day dứt, đấy cũng là học. Chỉ cần bạn sẵn sàng để chiến đấu, sẵn sàng để học hỏi, và hiểu rằng thất bại cũng là một phần của “câu chuyện thành công”.
Chỉ có một lời khuyên dành cho bạn, rất đáng giá đấy nhé, nếu dự án Startup đó đã đến hồi kết, hãy kết thúc nó để tìm kiếm một con đường mới, đừng mãi buồn đau trăn trở và níu kéo, đó mới là con đường đúng đắn. Hãy sẵn sàng ấn DELETE cho những điều chưa tốt để lại tiếp tục được ấn START, và để được UP!
Tóm lại, mình vẫn luôn nghĩ Startup là một trào-lưu-nguy-hiểm mà bất cứ ai cũng nên thử, chỉ cần biết điểm dừng và biết lúc nào nên dừng là được.
Và nhớ nhé, Startup không phải chỉ có màu hồng của những ước mơ, nó còn có cả màu đỏ của sự quyết tâm, màu vàng của sự may mắn, màu xanh của tình đồng đội, màu đen của sự thất vọng và màu trắng, là dành cho bạn, hãy vẽ một điều gì lên đó…
