Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ là anh cả trong gia đình có 5 anh em ở xã Thanh Mỹ, huyện Châu Thành, Trà Vinh.
Ông có tuổi thơ khốn khó khi vừa đi học vừa bán bánh mì, cà rem để mưu sinh và nuôi các em. Dù vất vả nhưng ông vẫn thi đỗ Ðại học Kỹ thuật Phú Thọ (nay là Trường Ðại học Bách khoa TP HCM).
Năm 1979, ông sang Canada định cư với bàn tay trắng, không gia đình, không bạn bè, không nghề nghiệp…
Ông mưu sinh bằng việc bồi bàn, phụ bếp. Vừa làm việc để trang trải cuộc sống nơi đất khách quê người, vừa học đại học. Ông giành được cùng lúc 2 học bổng NSERC và FCAR, bảo vệ thành công luận án thạc sĩ về “chất xúc tác dị thể” và tiến sĩ về “hợp chất cao phân tử liên hợp điện quang”.
Ông được nhận vào làm trong những công ty điện toán và in ấn hàng đầu thế giới như IBM, Sun Chemical và Kodak Polychrome Graphics. Ông có hàng trăm bằng phát minh được công nhận tại Mỹ, Canada và châu Âu.
Đang thành danh rực rỡ ở nước ngoài, năm 2004, ông trở về Trà Vinh để đầu tư và xây dựng tập đoàn Mỹ Lan. Lợi nhuận của Mỹ Lan hàng trăm tỉ mỗi năm và đặc biệt tạo được công ăn việc làm cho hàng trăm người dân quê ông.
Đùng một cái, ông quyết định “nhường” Mỹ Lan lại cho vợ để về Cù lao Long Trị, một vùng đất heo hút. Ở đây, ông có đồng sự là đội ngũ nhân viên trẻ tài giỏi về nông nghiệp, thông minh và am hiểu công nghệ cao.
Khi khởi nghiệp lần thứ 3, ông chọn đầu tư vào nông nghiệp thông minh vì ông nhìn thấy được nhiều cơ hội.
Ông chia sẻ: “Tôi chú ý đến nông nghiệp là khi mọi người nhắc nhiều về thực phẩm bẩn và biến đổi khí hậu. Trong đó, biến đổi khí hậu là chuyện đang xảy ra và chính mình chứng kiến. Cụ thể đợt hạn mặn lịch sử vừa rồi ở ĐBSCL.
Nhà tôi cạnh sông Cổ Chiên, vậy mà vừa qua không có nước để tưới cây vì mặn. Tôi tìm hiểu và biết con sông ngày 24 tiếng thì sẽ có vài tiếng là nước ngọt. Muốn lấy được nước ngọt thì phải canh biết được giờ để bơm nước. Vậy là chiếc đồng hồ nước thông minh ứng dụng điện toán đám mây và Internet vạn vật ra đời giúp ứng phó với tình trạng xâm nhập mặn.
Tôi đã gắn các định vị dọc trên sông Cổ Chiên và thiết bị trung tâm sẽ chuyển dữ liệu lên các đám mây, từ đó chuyển về điện thoại thông minh kết nối. Bây giờ tôi chỉ cần ngồi trong phòng là có thể ngay lập tức cập nhật độ mặn, dòng chảy của con sông đã gắn thiết bị theo dõi.”
Khi đầu tư vào nông nghiệp, ông Mỹ mong muốn một đất nước có dân số đông như Việt Nam, cũng như một quốc gia đang chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu sẽ phát triển hơn, thực phẩm ngày càng sạch, khí thải nhà kính giảm, đời sống người dân tốt hơn.
Ở tuổi ngoài 60, khi khởi nghiệp, bản thân ông không thấy khó khăn bởi đã có nhiều kinh nghiệm trên thương trường, đây cũng là thế mạnh so với những doanh nhân trẻ khi bước vào con đường khởi nghiệp.
Đối với ông, người khởi nghiệp phải có cái tâm, làm gì cũng phải cho xã hội, đất nước khá hơn chứ không phải để kiếm nhiều tiền, những người khởi nghiệp mà muốn kiếm nhiều tiền thì sẽ nhanh chóng thất bại.
Về ý tưởng khởi nghiệp, tiến sĩ ngoài 60 tuổi cho rằng, phải có 4 cái để làm. Đó là làm đúng cái đang sai, làm hoàn hảo cái đang tốt. Làm để có cái chưa có và làm để có dấu ấn tốt cho đời.
Nhiều bạn trẻ khi gặp ông thường hỏi tiền ở đâu để khởi nghiệp, lúc đó ông chỉ vào đầu mình rồi bảo 1.000 tỉ mẹ để trên đầu, nó rất nhiệm màu nếu càng đào nhiều nó càng ra nhiều.
Ông Mỹ nhắn nhủ, khi một người làm ra sản phẩm phải biết khách hàng mình là ai, không thể bán bừa bãi. Ông phân tích: “Sản phẩm độc quyền thì bán giá cao. Còn mặt hàng mà mình làm ra giá trị cao mà người nào làm cũng được thì phải cạnh tranh bằng giá. Hầu hết chuyện khởi nghiệp ở Việt Nam đều phải cạnh tranh bằng giá vì sản phẩm đó ai làm cũng được, không có gì độc đáo. Một câu chuyện nữa là làm 1 sản phẩm mà không có giá trị cao và người nào làm cũng được thì đừng làm.”
