Sau khi tốt nghiệp đại học Bách khoa Đà Nẵng, anh Nguyễn Văn Định (xã An Hải, huyện Lý Sơn, Quảng Ngãi) được nhận vào làm ở công ty dịch vụ kỹ thuật dầu khí PTSC (Quảng Ngãi) với mức lương ổn định là niềm mơ của bao người dân xứ đảo…
Tuy nhiên anh lại quyết định khởi nghiệp với nghề kinh doanh tỏi, khi trong túi chỉ vỏn vẹn 60 triệu đồng tích lũy từ lương.
Cơ duyên khiến Định chuyển sang nghề… buôn tỏi là khi còn làm việc ở PTSC Quảng Ngãi. Anh thấy có một số đồng nghiệp làm chung mỗi dịp xuân về đều đặt hàng tỏi Lý Sơn từ 50 đến 80 ký về quê để làm quà biếu gia đình, hàng xóm. Biết anh là dân xứ đảo, anh em nhờ mua dùm, bưng dùm.
Thế là mỗi cái Tết, má anh lại gom góp thu mua từ bà con 200 đến 300 ký. Má mua 53 ngàn/kg, bán 55 ngàn/kg, chỉ lấy tiền vận chuyển xe đò, chủ yếu giúp mọi người. Càng lúc khách nhờ mua càng nhiều, anh thấy… mệt quá.
Thấy vậy anh nghĩ, tại sao không thử mang hành, tỏi Lý Sơn đem đi chào hàng bán ở các nơi khác, nhất là sau khi mặt hàng này đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận thương hiệu.
Và thế là anh chọn TP. Đà Nẵng làm nơi khởi nghiệp, với chiến lược đầu tiên là “tấn công” vào siêu thị Big C Đà Nẵng.
Nghĩ là làm, anh mua mấy trăm ký hành tỏi đi Đà Nẵng. Lớn lên ở Lý Sơn, gia đình bao đời đi biển, trồng hành tỏi, Định hiểu được sự nhọc nhằn của nông dân. Làm ra sản phẩm đã khó nhưng bán lại bị thương lái ép giá, khiến tỏi Lý Sơn dù danh tiếng nhưng người dân lại không thu lợi được bao nhiêu.
Năm 2010, anh Định xin nghỉ việc rồi cùng vợ ra Đà Nẵng ở trọ, bắt đầu hành trình giới thiệu sản phẩm tỏi Lý Sơn.
Nghe anh bỏ công việc ổn định, thu nhập cao để đi bán tỏi, người thân trong gia đình ra sức ngăn cản. Ngay cả mẹ cũng trách anh học hành đàng hoàng, đang sướng không chịu lại đi bán tỏi! Thoạt đầu, anh cũng hoang mang, lo lắng, nhưng rồi cũng nguôi dần.
Chàng cử nhân ngành cơ khí chở hành tỏi đi bán dạo khắp thành phố Đà Nẵng. Mỗi ngày cố gắng lắm anh bán được gần 100kg. Những ngày chở xe máy đi bán dạo tâm trạng lắm, bán được thì mừng, bán không được buồn, bị người ta nhìn miết. Khi bán số lượng lớn, lại khó khăn bỡ ngỡ từ bao bì, nhãn mác, chất lượng sản phẩm.
Bán dạo một thời gian, Định bắt đầu “tấn công” vào siêu thị Big C. Tìm hiểu các gian hàng, anh nhận định mình có cơ hội ở đây vì sản phẩm hành tỏi trên kệ không thể sánh bằng sản phẩm quê mình.
Thuyết phục được Big C chịu bán tỏi Lý Sơn đã khó, nhưng ban đầu mỗi tháng họ chỉ lấy vài kg! Mấy tháng sau họ tăng lên 20-30 kg, đến tháng thứ 4 mới lấy 500 kg, vì thấy anh cung cấp ổn định. Những con số ấn tượng dần theo thời gian.
Từ số tiền tích cóp và mượn thêm bạn bè được 400 triệu đồng, Định thuê kho chứa hành tỏi và tuyển sinh viên làm dịch vụ cung ứng hành tỏi tận nhà cho khách hàng, bắt đầu bước vào con đường kinh doanh bài bản.
Khi lập công ty anh cũng vất vả vô cùng bởi chuyện giấy tờ thủ tục, để duyệt cái tên cũng bị hành tới bến. Lúc đó Hiệp hội sản xuất và tiêu thụ hành tỏi Lý Sơn cũng ra đời, nhưng anh xin hoài người ta không cho vào hội. Rút cục anh phải khởi nghiệp công ty ở Đà Nẵng, lấy tên Công ty Hải đảo Lý Sơn. Một thời gian dài anh vừa làm giám đốc, vừa bốc vác, thu ngân, kiêm luôn thu mua… Mấy tháng sau mới xin được giấy tờ thành lập công ty.
Cuối năm 2014, anh mới chính thức được tham gia vào Hiệp hội sản xuất và thu mua hành tỏi Lý Sơn, rồi được bầu làm phó chủ tịch hiệp hội. Thấy anh làm tỏi tâm huyết mà không đăng ký được thương hiệu, muốn quảng bá cũng rất khó, chưa kể người ta làm giả rất nhiều, anh em khuyên anh nên ra Hà Nội để làm thủ tục đăng ký ở Cục Sở hữu trí tuệ. Lại vất vả một lần nữa với thủ tục giấy tờ, mất 18 tháng ròng rã, cái tên “Vua tỏi” của anh đã được chấp nhận.
Anh chọn tên “Vua tỏi” bởi tỏi Lý Sơn có mùi vị thơm, cay dịu, ngọt nồng hơn củ tỏi được trồng ở những vùng đất khác, dù ăn nhiều cũng không bao giờ có mùi hôi. Đảo Lý Sơn kế thừa một dải đất núi lửa từ hàng triệu năm trước, lượng chất dinh dưỡng cao. Ngày trước, tỏi cô đơn không ai mua, vì đó là tỏi mất mùa, tỏi khằn. Khằn lại nên chỉ còn một tép.
Chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng của tỏi cô đơn Lý Sơn đã được Viện nghiên cứu cây trồng Việt Nam xác định rõ ràng, chính quyền huyện đảo Lý Sơn cũng mong muốn phát triển tỏi cô đơn sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ ngày càng mạnh, nâng tầm giá trị lên cao hơn.
Định hướng phát triển của huyện đảo Lý Sơn cũng là tâm nguyện của anh, để mang lại giá trị thương mại cao hơn cho tỏi. Anh muốn làm được phải thay đổi cách làm việc của người dân, vì người dân quen thói canh tác cũ. Để thay đổi hẳn quy trình sản xuất không thể nói ngày một ngày hai, mà phải bằng phương án cụ thể, rõ ràng.
Sau những năm khởi nghiệp, tỏi Lý Sơn chính hiệu của anh đã có mặt ở 29 siêu thị trong hệ thống siêu thị Big C và nhiều siêu thị khác khắp cả nước.
Hiện, các sản phẩm mang thương hiệu “Vua tỏi Lý Sơn” do chàng kỹ sư dầu khí làm chủ đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) cấp giấy chứng nhận. Ba cửa hàng này tạo việc làm ổn định cho 14 lao động (mức lương trung bình khoảng 4,5 triệu đồng một người mỗi tháng). Từ tiền bán sản phẩm hành, tỏi và thủy sản ở các cửa hàng, hệ thống siêu thị và xuất đi nước ngoài, Định đã có doanh thu khoảng 7 tỷ đồng mỗi năm. Sau khi trừ chi phí đầu tư, trả lương cho người lao động, anh còn lãi hơn 600 triệu đồng.
Để bảo đảm một quy trình hữu cơ khép kín cho tỏi, anh kêu gọi đầu tư triển khai trồng 30 héc ta ở Mộ Đức vì một mình anh làm không nổi.
Các mặt hàng của anh đang được ưa chuộng hiện nay là tỏi đen, rượu tỏi, tỏi chua ngọt, tỏi tươi. Tỏi chua ngọt bán chạy trong Coop Max, Big C, xuất khẩu các nước châu Âu vì khử được những tạp chất khi trồng. Ngoài ra còn có kim chi tỏi, mực cơm rim, ớt tiêu Sơn Hà. Anh đang đầu tư để tiếp tục có thêm dòng sản phẩm mới như đậu phộng Lý Sơn, Mộ Đức, dầu mè Lý Sơn… kết hợp mấy lò đường phèn, đường phổi.
Anh luôn tâm niệm: Kinh doanh phải có tâm, mình ăn được hãy bán cho khách, có như vậy kinh doanh mới bền vững. Phải làm sạch, làm theo tiêu chuẩn nước ngoài, đừng buôn bán chụp giật cho dù có tiền đó nhưng cũng cảm thấy mệt mỏi.
