Bài viết của anh Vũ Tuấn Anh đăng trong Group FB Quản trị và Khởi nghiệp. Bài viết năm 2016 đăng trong Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn có sửa lại và update.
Khởi nghiệp bắt đầu bằng một ý tưởng, ý tưởng bắt đầu từ đâu? Bài viết này nhằm giúp các bạn trẻ có được một số gợi ý về xu hướng để tìm tòi và phát triển các cơ hội khởi nghiệp.
Khi cuộc sống có những xu hướng mớí (ví dụ xu hướng sử dụng sản phẩm xanh và sạch, xu hướng sử dụng các thiết bị đeo trên người, xu hướng có một cuộc sống viên mãn…) sẽ tạo ra vô số cơ hội khởi nghiệp cho các bạn trẻ. Chẳng hạn xu hướng sử dụng sản phẩm xanh và sạch tạo cơ hội sản xuất, kinh doanh rau sạch. Các bạn trẻ cần tiếp nhận và nghiên cứu kỹ những xu hướng thay đổi hành vi, thói quen trong xã hội.
1- Dịch vụ
Xã hội phát triển thì tỷ trọng dịch vụ sẽ tăng cao trong nền kinh tế. Có rất nhiều cơ hội phát triển dịch vụ. Các dịch vụ như giúp việc nhà, giáo viên dạy kèm được nhiều bạn trẻ khởi nghiệp triển khai.
Cơ hội cho khởi nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ ngày càng lớn khi sự chuyên môn hóa lao động trong xã hội ngày càng cao, khi các cá nhân muốn có nhiều thời gian hơn trong cuộc sống.
Các bạn cần chú trọng tới áp dụng công nghệ vào dịch vụ.
2- Du Lịch
Du lịch cũng là ngành dịch vụ tuy nhiên tôi tách ra vì nó có nhiều cơ hội và sẽ phát triển mạnh. Trong du lịch có các mảng inbound – bán cho khách nước ngoài, outbound – bán cho khách Việt Nam ra nước ngoài – các dịch vụ như ăn uống đi lại vui chơi mua sắm – các sản phẩm văn hóa cho ngành du lịch, các sản phẩm văn hóa như múa rối nước, thức ăn đường phố.
3- Nông nghiệp xanh
Nông nghiệp sạch xanh và thực phẩm tử tế là một mô hình rât tốt tại mọi cấp độ cho các bạn. Tôi có anh bạn startup trại gà sạch và món gà nướng muối ớt tại Đồng Nai, kết quả rất hứa hẹn. Có rất nhiều quy mô trong thị trường này cũng như các chuyên môn các bạn có thể startup. Có hàng trăm sản phẩm đang cần xanh và sạch hóa.
4- Copy mô hình kinh doanh bên ngoài
Tiếp cận khởi nghiệp theo cách nhanh nhất là copy (sao chép) các mô hình kinh doanh đã tồn tại ở nước ngoài, nhất là những nước trong khu vực ASEAN. Cách này đòi hỏi nhà sáng lập điều chỉnh mô hình cho phù hợp với văn hóa tiêu dùng ở Việt Nam, nhưng cần chú ý thời gian để các mô hình kinh doanh này trở nên phổ biến là một ẩn số. Ngoài ra, nếu việc copy dễ dàng thì đó cũng là điều kiện thuận lợi cho nhiều đối thủ cạnh tranh ra đời.
5- Thị trường người cao tuổi, thị trường mẹ và bé
Y khoa phát triển, con người được chăm sóc y tế tốt hơn nên tuổi thọ trung bình tăng. Điều đó có nghĩa phân khúc khách hàng người cao tuổi sẽ ngày càng lớn lên theo thời gian. Người cao tuổi có nhiều nhu cầu dịch vụ và sản phẩm khác với các phân khúc khác (như về sản phẩm dược phẩm, dịch vụ chăm sóc…).
Cùng khái niệm tiếp cận thị trường với thị trường người cao tuổi còn có thị trường “mẹ và bé”. Thị trường này cũng đang có nhu cầu rất lớn.
6- Khách hàng cá nhân
Sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng cá nhân tương đối khó cho các doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận. Tuy nhiên, nếu thành công trong thị trường này thì doanh nghiệp sẽ rất bền vững. Các dạng khởi nghiệp thông thường là các quán cà phê, cửa hàng ăn uống, dịch vụ sửa chữa điện tại nhà, bán sách hay đồ thời trang.
Một điểm lưu ý cho các bạn khởi nghiệp theo xu hướng này là thời gian triển khai sẽ lâu và cần có hệ thống dịch vụ khách hàng tốt.
7- Chuyên nghiệp hóa các dịch vụ và sản phẩm bình dân
Các dịch vụ và sản phẩm bình dân có rất nhiều trên thị trường. Các bạn trẻ khởi nghiệp chỉ cần nghiên cứu nâng cấp và chuyên nghiệp hóa sản phẩm bình dân cho phân khúc khách hàng cao cấp hơn. Ví dụ mô hình kinh doanh nhà hàng cà phê hiện nay đang được các bạn trẻ ưa thích, hoặc mô hình bán kem lưu động với những chiếc xe kem đẹp và hiện đại.
Một xu hướng tương tự nhưng ngược chiều, đó là bình dân hóa các sản phẩm, dịch vụ cao cấp, bằng cách nghiên cứu để loại bỏ những thuộc tính sản phẩm không cần thiết ở các sản phẩm/dịch vụ cao cấp để chỉ giữ lại những thuộc tính chính. Thông qua cách này, bạn có thể bán sản phẩm/dịch vụ với mức giá tốt hơn cho phân khúc khách hàng lớn hơn. Nhiều tiệm spa mới mở thời gian gần đây ở các thành phố lớn là theo cách tiếp cận này.
8- Ảo hóa – app hóa
Một xu hướng đang thu hút nhiều bạn trẻ khởi nghiệp là triển khai các chương trình ứng dụng (app) trên nền tảng di động để cung cấp các dịch vụ thông thường.
Một xu hướng tương tự “app hóa” là “ảo hóa” – virtualization. Các thiết bị có phần cứng ảo hóa sẽ được phổ biến khi hệ sinh thái Samsung như các thiết bị mobile S7, kính VR và camera 360 độ được sử dụng rộng rãi. Ảo hóa sẽ là miền đất hứa cho các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ trong thời gian tới.
9- Kinh doanh dựa trên thông tin
Đây cũng là một xu hướng mới. Các doanh nghiệp sẽ tập trung vào các dịch vụ: thu thập thông tin, xử lý thông tin, lưu trữ thông tin, chứng thực thông tin, xếp loại thông tin, kết nối thông tin và tạo ra những giá trị gia tăng dựa trên thông tin. Uber là một ví dụ. Các công ty khởi nghiệp theo xu hướng này có thể có quy mô nhân rộng rất lớn.
10- Hướng ra thị trường nước ngoài
Cùng với thương mại điện tử, xu hướng SMAC – Social (xã hội), Mobile (di động), Analytics (phân tích dựa trên dữ liệu lớn) và Cloud (đám mây) – đã tạo ra nền tảng giúp cho các bạn khởi nghiệp có thể vươn tới các thị trường bên ngoài Việt Nam.
11- Thương mại điện tử
Thương mại điện tử tuy cũ mà mới. Luôn có những cơ hội khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Các bạn trẻ khởi nghiệp cần chú ý tập trung tạo dịch vụ tốt trong thương mại điện tử cho dự án khởi nghiệp của mình.
12- Phát triển và đào tạo con người
Xã hội ta với dân số trẻ nhưng còn thiếu hụt kỹ năng mềm, ngoại ngữ và tri thức. Thị trường phát triển các dịch vụ đào tạo tại Việt Nam là sân chơi tiềm năng cho các dự án khởi nghiệp. Phân khúc thị trường cũng rất rộng, từ các em nhỏ cho đến lứa tuổi sinh viên, người chuẩn bị đi làm hoặc đã đi làm.
13 – Doanh nghiệp xã hội
Doanh nghiệp xã hội là xu hướng khởi nghiệp nhằm giải quyết các vấn đề xã hội. Khởi nghiệp theo xu hướng này sẽ giúp các bạn trẻ rất nhiều trong phát triển đổi mới sáng tạo, góc nhìn toàn cảnh của CEO hay lãnh đạo lớn sau này.
14- Khởi nghiệp với cuộc cách mạng 4.0
Áp dụng công nghệ 4.0 thực hiện dịch vụ
Sử dụng công nghệ 4.0 startup
15- Các ngành công nghiệp sáng tạo
Các ngành công nghiệp sáng tạo liên quan tới nhiều kỹ năng, ra quyết định và tài năng của người làm. Đây chính là mảnh đất mạnh mẽ cho người Việt Nam có khả năng sáng tạo và khéo tay tạo dựng các startup.
Trên đây là những xu hướng chủ đạo hiện nay. Bạn trẻ khởi nghiệp cần nghiên cứu và lập danh sách 3-5 dự án khởi nghiệp tiềm năng cho từng xu hướng.
Một dự án khởi nghiệp có thể mang trong mình 2-3 xu hướng. Ví dụ dự án dạy tiếng Việt cho người nước ngoài có thể là tổ hợp của xu hướng đào tạo – thương mại điện tử – hướng ra thị trường nước ngoài – sử dụng app.
Sau khi có trong tay 3-5 dự án khởi nghiệp tiềm năng, bạn nên áp dụng những kiến thức phân tích để đào sâu vào từng dự án. Trong quá trình này, bạn được thực hành những kiến thức đã học và loại dần các dự án cho tới khi chỉ còn một dự án khả thi nhất đối với bạn.
