Bài viết chia sẻ kinh nghiệm rất thực tế và chân thật của chị Giang Thai Lan đăng trong Group FB Quản trị và Khởi nghiệp.
Đó là năm 1999, tôi bắt đầu khởi nghiệp. Ngày đó, tôi không có khái niệm gì ngoài việc thích làm cái gì đó không giống chúng bạn. Khi đó tôi ra trường và đi làm được 3 năm.
Tôi cung cấp sách báo, thịt chó – mắm tôm, rau thơm các loại, ruốc, lạc rang, thu những bộ phim đang chiếu trên truyền hình Việt Nam vào đĩa và gửi sang bển bán với giá cao… cho một số đầu mối xuất khẩu đi Nga, Đức, Tiệp Khắc phục vụ người Việt làm việc và học tập ở đó.
Câu hỏi đặt ra là tại sao lại là sách báo và thịt chó. Khi xuất khẩu tôi bắt buộc phải xin giấy phép của Bộ Văn hóa về việc xuất khẩu xuất bản phẩm. Còn thịt chó – mắm tôm và các thứ khác thì tôi gửi kèm sách báo. Đây là câu chuyện dài về cơ chế mà tôi không tiện chia sẻ ở đây, chỉ cần biết rằng khi đầu bên kia nhận được, sách báo vẫn còn thơm mùi mực in, thịt chó còn nguyên sắc đỏ và rau cỏ thì vẫn còn tươi nguyên.
Cứ thứ tư hàng tuần, tôi có mặt tại Sân bay để chuyển hàng đi, rồi thứ 6 tôi lại lên đó nhận hàng về. Tôi tiêu tiền đô, tôi làm như điên và không có thời gian giải trí. Khi đó tôi 25 tuổi.
Được khoảng 2 năm hoàng kim (bây giờ tôi mới biết đó là Đại dương xanh), sau đó nhiều người tham gia thị trường này, thủ tục hải quan khắt khe hơn, internet phát triển, một số tòa soạn báo lớn đã có công nghệ in tại những nước sở tại – nơi có nhiều người Việt sinh sống, đường bay thay đổi… dẫn tới việc kinh doanh của tôi gặp khó khăn. Tôi đứng trước một thử thách lớn, một quyết định cực kỳ khó khăn. Tiếp tục sống ở Việt Nam hay sang một trong ba nước mà tôi có rất nhiều người thân, bạn bè để lập nghiệp.
Tôi nhớ, đó là một buổi tối cuối thu, tôi thu mình ngồi trong một quán nhỏ suy nghĩ cực nhiều. Tôi có thể tự tin để sang một nơi xa xôi ấy, nhưng gia đình tôi sẽ thế nào? Khi mà tôi là chị của 4 đứa em, mới chỉ có 1 đứa tốt nghiệp Đại học còn những đứa còn lại đang học hành. Bố mẹ tôi ở cách Hà Nội không xa (20 km) nhưng chuyện học hành của mấy đứa em, một mình tôi lo tất. Ngoài việc phụ giúp bố mẹ lo tiền ăn học cho các em, tôi cùng lãnh trách nhiệm trông coi chúng nó, định hướng mọi thứ cho chúng.
Trong khi tôi đang băn khoăn rất nhiều về chuyện gia đình thì một người bạn rủ tôi sang Nga hùn vốn làm ăn. Tôi nhớ là đã nói với cô ấy: cô cho cháu 1 ngày suy nghĩ, sau đó cô cháu mình sẽ bàn bạc kỹ lưỡng. Tôi có hỏi ý kiến bố mẹ tôi cùng với tư duy của mình, tôi đã từ chối lời mời xuất ngoại. Tôi xếp lại mọi thứ và đi làm báo. Có lẽ là đây là sai lầm của tôi, mặc dù cho tới bây giờ tôi không hề nuối tiếc.
Mục đích đi làm cho một công ty truyền thông để lấy kinh nghiệm, lấy mọi thứ để làm riêng cho mình. Tuy nhiên khi làm ở đó tôi bị cuốn đi bởi các dự án mà tôi theo đuổi từ đầu. Tôi làm việc như điên, mà bây giờ nghĩ mãi không ra vì sao mình như thế. Có lẽ đó chỉ là cái chất của mình, cái bản ngã không thế thay đổi.
Rồi công ty đó cướp đi cả tuổi thanh xuân của tôi, tôi sa đà làm giàu cho họ mà khi ngoảnh lại tôi quên mất mục tiêu ban đầu của mình là gì. Bù lại, tôi được làm việc, được học hỏi, đồng thời, với ít tiền hồi trẻ kiếm được và những tích lũy đang có tôi đầu tư một số thứ thì vẫn sinh lời.
Cuộc sống của tôi cứ quay cuồng trong làm việc – kiếm tiền – đi học, lác đác trong đó là những lần gắng đi tìm chồng. Và lần nào cũng thất bại vì khi thì họ không thể chịu được mình, khi thì mình không thể chịu được tính tinh tướng của đối tác tiềm năng.
Rồi một lần, ưng được một anh, đến đoạn gần hơn, mời nhau đi ăn, anh nói nhiều về đẳng cấp, vì điều này, điều kia, và khi anh chúm chím cười, một mảnh của cọng hành đọng trên răng anh. Vậy là tắt điện toàn thành phố. Tôi quay về với những thứ mà mọi người cho là phù du. Tôi đắm đuối trong thế giới của mình: làm việc – kiếm tiền – đi học và chơi với những người trẻ tuổi.
Đến độ, một chàng trai khôi ngô, tuấn tú, giỏi giang kém tôi 9 tuổi tỏ tình vào một lần cả lũ đi uống bia cuối tuần. Tôi đã chạy mất cả dép, không phải vì sợ mà vì tiếc mất một cậu bạn mà tôi cực kỳ yêu quý. Kể từ đó, tôi dè dặt với tất cả những người bạn trai nhỏ tuổi hơn mình. Vì hơn một lần, tôi nhận được những lời tỏ tình cực kỳ lãng mạn của họ.
32 tuổi tôi lấy chồng và sinh con, bỏ lại ước mơ khởi nghiệp của mình.
42 tuổi, tôi tham gia Lớp Khởi nghiệp và ngọn lửa khởi nghiệp bùng cháy lại trong tôi. Tôi như được sống lại quãng thời gian khi tôi 25 tuổi, khi lần đầu tôi khởi nghiệp. Khi tôi một mình, tôi làm tất cả, tất cả từ A đến Z, nhờ thế mà tôi đã hình thành được bản năng sống sót, mà tôi hiểu rằng bài toán nào cũng có lời giải. Chỉ có điều cách giải thế nào và kết quả ra sao mà thôi.
Rồi những bài học của các thầy, như một cuốn phim tư liệu để tôi soi lại tuổi thanh xuân của mình và đi tìm cho những câu hỏi tôi đã từng khúc mắc. Từng lời của thầy, cô như vẽ lại sơ đồ cuộc đời tôi và là động lực, là các yếu tố cấu thành, để tới đây, nếu chồng tôi đồng ý, tôi sẽ khởi nghiệp trở lại.
