Theo các chuyên gia kinh tế, bên cạnh việc xác định nhóm sản phẩm, phân khúc thị trường, lên chiến lược quảng bá… tìm hiểu về mô hình khởi nghiệp cũng giúp doanh nghiệp tự nhận thức được ưu, nhược điểm và có định hướng sáng suốt hơn trên con đường phát triển lâu dài.
Chọn lấy cho mình một lối đi phù hợp nhất là việc mà các nhà sáng lập phải xác định ngay từ đầu cho đứa con của mình. Dưới đây là 6 mô hình khởi nghiệp phổ biến bạn có thể tham khảo.
1. Khởi nghiệp kinh doanh nhỏ, doanh nghiệp hộ gia đình
Mô hình kinh doanh này có thể là cửa hàng tạp hóa, spa làm đẹp, tiệm giặt ủi, đại lý bán vé máy bay hay sửa chữa điện lạnh… Chủ doanh nghiệp đa phần là một thành viên, cá nhân hoặc gia đình của họ, vừa là nhà quản lý vừa là người lao động chính.
Họ làm việc chăm chỉ, ưa chuộng thuê nhân công tại địa phương hoặc trong gia đình, và đa số là không có lãi hoặc lãi rất ít.
Hình thức kinh doanh này được tạo dựng không phải để mở rộng hay thay đổi quy mô mà nhằm vào mục tiêu chính của chủ sở hữu đó là “nuôi sống bản thân và gia đình”.
Nguồn vốn duy nhất của họ là khoản tiết kiệm tự thân, tiền gửi ngân hàng, các khoản vay kinh doanh nhỏ và số tiền mượn được tự người thân, họ hàng.
Những nhà kinh doanh thuộc nhóm này thường không trở thành tỉ phú hay xuất hiện trên các tạp chí người giàu.
2. Khởi nghiệp xuất phát từ sở thích, kinh doanh cá thể
Trong thời đại công nghệ thông tin, có khá nhiều doanh nghiệp trẻ chọn cách khởi nghiệp từ sở thích, lấy đam mê làm nền tảng phát triển.
Điểm bắt đầu của ý tưởng kinh doanh có thể đơn giản nhưng chỉ cần đáp ứng được nhu cầu thực tế, việc người dùng hưởng ứng và tiếp nhận thương hiệu chỉ còn là vấn đề thời gian.
Những nhà kinh doanh dạng này thuộc nhóm những người sống vì đam mê và thú vui cá nhân, làm không vì ai trừ chính họ, vừa làm vừa hưởng, vừa kiếm tiền vừa thỏa mãn đam mê.
3. Khởi nghiệp hướng chuyển nhượng, doanh nghiệp “nuôi để bán”
Có không ít Startup vốn nhỏ được xây dựng trên định hướng chuyển nhượng. Trên thực tế, khởi nghiệp dạng này đã và đang trở nên hết sức phổ biến, tiêu biểu là việc Facebook mua lại Instagram mới đây.
Chi phí khởi nghiệp cho các dự án đồng dạng ít hơn nhiều so với dạng truyền thống, yêu cầu sự giúp đỡ của các nhà đầu tư bên ngoài; lợi thế bên cạnh đó là giảm bớt thời gian cần thiết để đưa được sản phẩm ra thị trường và có bệ đỡ sẵn. Mục tiêu chính không phải là tạo lập các tập đoàn tỷ đô, mà là nuôi lớn ý tưởng rồi bán lại cho các bên kinh doanh lớn hơn.
Ví dụ Linkedin – trang mạng xã hội cho người lao động và nhà tuyển dụng – đã chính thức về tay Microsoft với mức giá 26,2 tỷ đô la Mỹ. Tại Việt Nam, trong năm 2016, là thương vụ mang tên Lazada, giữa hai “đại gia” Rocket Internet và Alibaba.
4. Khởi nghiệp có khả năng tăng trưởng, tham vọng lớn “thay đổi thế giới”
Sự ra đời của Google đã mở đầu cho cuộc cách mạng thông tin toàn cầu. Tương tự vậy, Facebook đã tạo nên kỷ nguyên mới của việc kết nối, chia sẻ và trao đổi thông tin trực tuyến. Nhà sáng lập của hai doanh nghiệp trên đều chọn việc thay đổi thế giới bằng ý tưởng sáng tạo làm giá trị nòng cốt.
Trên thực tế, hình thức doanh nghiệp này không nhiều, với tỷ lệ thành công chưa bao giờ đạt đến hai con số. Tuy nhiên, họ lại là những sắc màu nổi trội nhất, không thể thiếu của làng khởi nghiệp thế giới.
Mục tiêu của họ ngoại trừ việc hưởng lợi nhuận còn có chú tâm vào tạo ra tính công bình bên trong tổ chức, tạo ra một công ty có giá trị liên thành, có chỗ đứng vững mạnh.
5. Khởi nghiệp hướng xã hội, phi thương mại
Startup phi thương mại thường là các tổ chức cộng đồng (thuộc chính phủ hoặc phi chính phủ), được thành lập với mục đích từ thiện, giúp đỡ các hoàn cảnh khó khăn, neo đơn, người tàn tật…. Người đứng đầu tổ chức thường không phải doanh nhân mà là nhà hảo tâm, muốn cống hiến tiền bạc, sức lực cho xã hội.
Đó là những người sở hữu lòng nhiệt tình và nguồn nhiệt huyết không hề thua kém bất kì ai trong số những nhà sáng lập nói chung. Thế những, khác với những dự án khởi nghiệp hướng mở rộng, mục tiêu của họ là biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn, trội hẳn so với việc làm giàu. Những dự án kiểu này có thể thuộc dạng phi lợi nhuận hoặc chỉ thu về lợi nhuận nhược tiểu.
Tuy hoạt động không vì mục đích thương mại, các startup này vẫn phải gọi vốn để duy trì hoạt động xã hội. Hình thức gọi vốn thường gặp là gây quỹ nội bộ, kêu gọi quyên góp hay tài trợ từ các cá nhân, tổ chức mạnh thường quân khác.
6. Khởi nghiệp trong công ty lớn, đổi mới hoặc biến mất
Khởi nghiệp trong công ty lớn hay còn gọi là “con cưng” của các tập đoàn lớn.
Tồn tại trong môi trường cạnh tranh cao, các doanh nghiệp, tập đoàn lớn phải luôn luôn đổi mới, tìm kiếm phát minh, nghiên cứu sáng tạo nhằm khai thác thị trường ngách hiệu quả.
Sự thay đổi khẩu vị của khách hàng, sự tiến bộ của công nghệ, luật pháp, các đối thủ cạnh tranh… đòi hỏi các công ty phải đưa ra các chính sách mới, tạo ra sản phẩm mới và tìm kiếm khách hàng mới tại các thị trường mới.
Từ đó, mạng lưới startup nội bộ – các công ty con – cũng không ngừng mở rộng. Các tập đoàn lớn sẽ mua lại các công ty nhỏ hơn đang trên đà phát triển, hoặc tận lực chuyển hướng kinh doanh vốn có của họ.
